Chuvash.Org :: Пичет версиӗ :: Орфоэпи

Хитре чăваш ятсем:
Эх, хитре-çке чăваш ячĕсем: САВАНТЕЙ, САВАÇ, САВНЕПИ, САЙРУНА, САРИНЕ, САРХАН, САХВУН, СĂРПИК, СВЕРККЕ, СЕНЕСЛУ, СЕНТИЛЕТ, СЕНТИМĔР, СЕНТТИ, СЕРКУÇ, СЕРПИНЕ, СЕРТЕПИ, СЕТНЕР, СИЛЕРПИ, СИЛПИ, СИЛПИК, СИЛТЕЛЕТ, СИНЕРПИ, СИТЕХМЕТ, СИТТИ, СӲНЕРПИ.

Орфоэпи (гр. orthos «тӳрӗ», «тӗрӗс», epos «калаҫу») — сӑмахсене сасӑпа ударени тӗлӗшӗнчен тӗрӗс каламалли правилӑсен пуххи.

Чӑваш чӗлхин орфоэпи правилисем XIX ӗмӗрӗн 1870-мӗш ҫулсенче йӗркеленме тытӑннӑ. Тӗслӗхрен, чӑваш сӑмахӗсенче тури диалектри пек о сасӑ калас вырӑнне у сасӑ каласси (укҫа, урам, пур) тата ыт. чылай правило ун чухнех ҫирӗпленсе вӑя кӗрсе юлнӑ, вӗсем паян кунчченех литература чӗлхин нормисем шутланаҫҫӗ. Анчах та литература ӗҫне тури диалект представителӗсем те анлӑ явӑҫса пынӑҫемӗн чӑваш чӗлхинче ҫак диалект элеменчӗсем те норма пулса ҫирӗпленеҫҫӗ (тӗслӗхрен, ударени правилисем). Чӗлхе аталаннӑҫемӗн орфоэпи правилисем те улшӑнмасӑр тӑмаҫҫӗ, вӗсенче те вӑхӑтӑн-вӑхӑтӑн улшӑнусем пулса пыраҫҫӗ.

Хальхи вӑхӑтра орфоэпи правилисем, тӗпрен илсен, ҫирӗпленсе ҫитнӗ темелле, анчах та кунта иккӗлентерекен, тӗрлӗ диалект представителӗсене тавлаштаракан ыйтусем те пур (тӗслӗхрен, каймас е каймаҫ, килмес е килмеҫ т.ыт.те). Вӗсене татса парасси — чӗлхеҫӗсен ҫывӑх вӑхӑтра тумалли ӗҫӗ.

Ҫавӑн пекех пӑхӑр

Мӗн вӑл орфоэпи?
Орфоэпи словарӗ


 
Категорисем: Орфоэпи

Тулли верси :: Статья каҫми