::Йӑлӑм енчи чӑваш тӗнчи

ЙӐЛӐМ ЕНЧИ ЧӐВАШ ТӖНЧИ

Кӗр куннене
кӗтӗмӗр пулас,
кӗрекине
пурсӑмӑр хавас,
кӗр ҫитнишӗн
пӗртте кулянмарӑм.

Ҫур кунне ҫитни ҫӳҫентерет,
вӑрӑм ҫӗрсенче тӗллентерет, –
ҫур акилӗх
вӑрлӑх туянмарӑм.

Кӗр куннийӗ
килӗ-ха татах,
хам та пулӑп
пулӗ-ха тутах,
тус-тӑванпа эпӗ
пуян мар-им!
4.09.2007. Элӗк.

Улӑп хыҫҫӑн килнӗ этем вӗтӗ,
чӗр чунсен тӗнчи те ҫавнашкал:
кӗсрене ашак хӑварӗ пӗтӗ,
кашкӑр-йытӑран хунать шакал…

Мӑн Аҫа, упраннӑ-ши вӑрру? –
Ҫӗр-Ама ҫие юлса пӗр кантӑр,
ҫӑва ҫумӗн хӑмӑшлӑх хумхантӑр,
ҫавра ҫилӗн ҫиттӗр ҫӗн ӑру.

Хӑмӑшлӑхран тухӗ пин-пин кӗвӗ,
пирнешкелӗ пырӗ итлеме…
Улӑпсен ҫи-пуҫӗ ылтӑн-кӗмӗл.
Мула мар саваҫҫӗ, – ИЛЕМЕ!
24.10.2007.

Тӗттӗмрен хӑрамас,
тӗттӗмлӗхрен хӑратӑп.

Ҫутӑпа пурӑнмас,
ҫутӑлӑхпа пурнатӑп.

Ҫынсене ҫӗклемес,
хам ҫынлӑха ҫӗклетӗп.

Чунсене чӳклемес,
хам чунлӑха чӳклетӗп.
25.10.2007. Ир кӳлӗм.

* * *
Ҫын пекех пуль йывӑҫ
вӑрманта ӳсет:
саркаланнӑ лешӗ,
ҫакӑ хӗн тӳсет;
ав, пӗрне ҫил ватнӑ,
тепри тӑн-тӑнах.
Йывӑҫсен шӑпи те
ҫынсен пек, чӑнах.
Ку енче чак хӑйӑр,
кӗллӗ ҫӗр кӑшт пур,
айлӑмра ҫу-хӗлӗн
пӑчӑртатӗ шур…
ӑнлансам, тайгаҫӑм,
ҫӗрӗм урӑх ман,
пурӑнаймӑп эпӗ
ӳсмесен юман.
Эп сунарҫӑ мар ҫав,
пулӑҫӑ та мар.
Манӑн тӗп тӗрекӗм –
хура ҫӗр-тымар.
25.10.2007. Кӑнтӑрла.

Йӑлӑм енчи чӑваш тӗнчи

(«Чӑваш ен» санатори ҫумӗнчи кӗлетке
пахчинче ҫӳренӗ май)

Йывӑҫран кӗлетке кӑлараҫҫӗ,
асамлаҫ ӑстасен тӗррисем.
Юпасем ҫӑвари пек лараҫҫӗ:
ыр-хаяр, ҫу чӑваш туррисем.

Ҫак сӑваплӑ ӗҫсем, Микуҫ, сан-тӑр,
чун илейнӗ мӗн пур кӗлетке?
ӗҫтешӳ те ҫук мар: Пикл Сантӑр,
Фролов, Кошелев, Чак та Эткер…

Тав тӑватпӑр сире те Турра:
аллӑрти ҫивчӗ ӑйӑ-ыра
йывӑҫри хӑвата пухса хӗртрӗ,
чӑн чӑваш тӗнчине ӑша кӗртрӗ.

Ылтӑн ту, ӑмӑрт кайӑк, юпа,
Улӑп Амӑшӗ, Вӑхӑт туррийӗ...
Пӗр тӗлте чарӑнатӑп тӑпах,
тӗлӗнтерчӗ унта мӗн ҫырнийӗ:

«Чӑваш ҫӗрӗпе шывшӗн пуҫ хунӑ
улӑп-паттӑрсене асӑнса».
Ҫак куна ҫитиччен пурӑнса,
ҫук, пӗтмен-ха хевти Аслӑ хунӑн!

Йӑлӑмри юпасем шӑп лараҫҫӗ,
вӗсемпе эс сӑмахсӑр калаҫ.
Шӑплӑхра ӑстасем асамлаҫ,
йывӑҫран кӗлетке кӑлараҫҫӗ.
28-29.10.2007.

Вӗҫсе килнӗ симӗс кӑсӑя,
сысна ҫӑвӗ каймӗ-ха сая.
Уйӑх тулчӗ. Илӗртет кулли.
Алтӑр ҫӑлтӑр тӳрӗ, туп-тулли.
Юпа хӑвӑрт иртрӗ пек темме,
чӑн чӑваш тӑвасшӑн чӳклеме.
Ҫӗн ҫиме, ҫӗн ҫимӗҫ хатӗрлет,
купӑс хӗлӗхне вӑл ӗнӗрлет.
Пӗр каҫпа хӑна-вӗрле пухать,
ташӑри тӑван пуҫне ухать,
тӗпелте пур арӑм савӑнать,
ҫӗн юрпа ҫӗн юрӑ хывӑнать.
29.10.2007. Ир кӳлӗм.

ӗҫӳ-ҫырту ҫурчӗ.
Ячӗ ун «Телей».
Иртен ҫын кӗрет те
тилмӗрет: «Налей».
Ячӗ чӑвашла та,
ӗҫӗ вырӑсла.
Те синкерлӗх ҫакӑ,
те вӑл кулӑшла?
Чӑваш сӑнлӑ ӳсӗр
темӗн ӗнӗрет,
«Телей тупрӑм» тенӗн
хӑлхана кӗрет.
29.10.2007. Кӑнтӑр хыҫҫӑн.

Ватӑ хыр йӑваннӑ,
ешерет хунав.
Кунта ӗнтӗ эпӗр
вӑхӑтлӑх, хӑна.

Кӗр кунне ҫӗн вӑрлӑх
юлтӑр сапӑнса,
ламран лам чӑвашӑм
пытӑр сыпӑнса.

Сыпӑк хыҫҫӑн сыпӑк,
халӑхӑм, кӑлар,
хӗлӗн-ҫӑвӗн эсӗ
ҫеҫкеленсе лар.
29.10.2007. Каҫ кӳлӗм.

Кантӑкран кам шаккать?
Чи-чи-чи!
Кӑсӑям, пулаймарӗ апатӑм.
Ҫук ман ҫу та, тырӑ пӗрчи, –
хӑнама хӗвел ҫаврӑнӑш патӑм.

Пӗр сӑхать те тарса тӗшӗлет,
е каллех ҫывхарса вӗҫсе анчӗ.
Кӗреке йӗркине вӑл пӗлет,
хӑнари чӑваш майӑн хӑтланчӗ.

Хула кайӑкӗсем сӗре сӗмсӗр,
ямӑтти пуласса ҫеҫ кӗтеҫ.
Вӑрманта пурнакан тусӑмсемсӗр
чухӑн пулӗччӗ пирӗн кӗтес.

… Ир-ирех хӑнана килсе кайрӗ
ман пата чи-чи-чи кӑсӑя.
Камӑн чунӗ-ши
ҫав симӗс кайӑк?
Кураймарӗ те пуль ман сӑя?
30.10.2007. Ир кӳлӗм.

Ватӑ Атӑл ҫӗрӗпе
шур тӗтре пуҫтарчӗ.
Лешӗ кӑмӑлсӑр хӗр пек
Йӑлӑм енне тарчӗ.

Ҫамрӑк хырлӑх пур кунта,
хӳтлӗх лӑсӑ пур пек.
Тӗтрене малаш кунта
ҫакӑ ҫитмӗ пурпӗр.

Мӗн кӗтсе явӑнать-ши
хӗр-тӗтре ҫӗр-ирӗн?
Сивӗ сывлӑш, ӑшӑ шыв –
ак ӑна мӗн кирлӗ.

Ҫитӗ хӗл. Пӗр ирхине
тӗтрене хыр чӗнтӗр,
вырӑн чатӑрӗ ҫине
картӑр кӗмӗл чӗнтӗр.
31.10.2007. Ир кӳлӗм.

Чӑн тухтӑрах улатакка:
хыр кӑкӑрне таккать-таккать,
итлет вӑл йывӑҫ ӳпкине,
чӗрийӗпе ун таппине,
ӳтри шӗкке-хурта иртет,
ҫапла ӗҫ кунӗ ун иртет.
Ыйтмасть вӑл полис е укҫа,
кунта платсем-мӗнсем ҫук ҫав.
Вӑрманӑмӑр, ешер, кӗрлех!
Пире сан йӗркӳсем кирлех.
31.10.2007. Кӑнтӑрла.