Шупашкар районӗнчи харӑсах икӗ предприяти нумай хваттерлӗ ҫуртсенче пурӑнакансене ӑшӑ шывсӑр хӑварнӑ.

Котельнӑйсене тата пӑрӑхсене юсаса ҫӗнетнӗ вӑхӑтра хӑш-пӗр ырлӑхсӑр юлма тивнинчен пит тӗлӗнмеллех те мар пулӗ. Анчах ҫӑпатан кантри пур, япалан йӗрки тенешкел, кунта та хӑйӗн йӗрки пур. Унтан та ытларах: ҫакна саккунпах ҫирӗплетнӗ.

Ӑшӑ шывсӑр чылайлӑха хӑварнӑ тӗслӗхсем пирки хастар та хӑюллӑ ҫынсем прокуратура таранах евитлеҫҫӗ. Ун пекки, сӑмахран, Ҫӗктер ялӗнчен тата Кӳкеҫрен ҫитнӗ. Ӑшӑ шывпа тивӗҫтерессишӗн яваплисем кӑлтӑка юсав ӗҫӗпе сӑлтавлама пӑхнӑ-ха.

Шупашкар район прокурорӗ Зелфинас Карама юсав вӑхӑтӗнче ӑшӑ шывсӑр хаварма юранипе килӗшет, анчах — 14 кунтан ытла мар. Яваплӑ пуҫлӑхсене ҫитменлӗхшӗн штрафлама йышӑннӑ.

Халӑх фрончӗ Шупашкарта тӗрӗслев ирттернӗ. Хальхинче вӑл хӑрушӑ лару-тӑрури темиҫе ҫурта тупса палӑртнӑ. Стенасем ишӗлсен те, ҫурт йӑтӑнас пек ларсан та ӑна авариллисен шутне кӗртмеҫҫӗ.

Халӑх фрончӗ Ушаков урамӗнчи 29 тата 66-мӗш, Париж Коммунинчи 18, 20, 59 тата 16-мӗш «а» ҫуртсене авариллӗ лару-тӑрура пулнине палӑртнӑ.

Асӑннӑ ҫуртсем пӗрешкелех. Стенасем ҫинче ҫурӑксем пур, тӑрринчен шыв анать, йӑлтах ҫӗрет.

Унта пурӑнакансем ялан пӗр пек официаллӑ ҫыру илеҫҫӗ: пӳрте кивӗ тесе йышӑннӑ. Анчах лару-тӑру лайӑх енне улшӑнни курӑнмасть. Авариллисен йышне вӗсене кӗртмен те.

Халӑх фрончӗ Шупашкар хула администрацине ведомство комиссийӗн пухӑвне ирттерме, кашни ҫурта тӗплӗн тӗрӗслеме, акт ҫырма хушнӑ. Тӳре-шара ку ӗҫе ҫурлан 20-мӗшӗччен тума шантарнӑ.

Пульница ҫурчӗпе чиркӳ хуҫаланӗ

Улатӑр районӗнчи тӗп пульница шутланнӑ ҫурт Вырӑс православи чиркӗвӗн унти епархине куҫнӑ.

«Тем тӑвакан та пур пуль. Рейдерсем-тӗр...» — тесе ассӑн сывласа кулянма тытӑнакансене лӑплантарар: пульница ҫуртне чиркӳ ҫыннисем сӗмсӗррӗн тапӑнса ярса илмен.

Патшалӑх пурлӑхӗ шутланнӑ ҫурта чиркӗве куҫарса парас тесе Чӑваш Енӗн Правительствин пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Владимир Аврелькин йышӑннӑ. Ҫак тӳре-шара республикӑн экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн тата суту-илӗвӗн министрӗнче ӗҫлет.

Патшалӑх пурлӑхӗнчи ҫурта чиркӗве куҫарасси пирки Владимир Аврелькин ӗнер, утӑ уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, 508-р номерлӗ йышӑну кӑларнӑ. Эпир калакан пӗр хутлӑ кирпӗч ҫуртра малтан пульницӑн администрацийӗ вырнаҫнӑ.

Канаш хула администрацийӗ унти ишӗлекен ҫуртсенчен пӗринче пурӑннӑ ҫынна ҫӗнӗ хваттере куҫарнӑ. Анчах хаваслӑн кӗрсе саркаланса пурӑнас вырӑнне ҫав этемӗн кӑмӑл хуҫмалли тупӑннӑ. Ҫӗн пӳрт ӗҫкипе рехетленмелле тейӗн, анчах хваттере газ кӗртмен пулнӑ.

Хӑйӗн правине пӑснӑ тесе шухӑшланипе ҫӗнӗ хваттер хуҫи вырӑнти прокуратурӑна ҫул тытнӑ. Надзор органӗ этем ахаль пӑшӑрханса ҫӳременнипе килӗшнӗ, Канаш хула администрацийӗн ӗҫе вӗҫне ҫитермеллине палӑртнӑ. Прокуратурӑран пулӑшу ыйтнӑ ҫын газ яма укҫа тӳлесе тӑкакланнине хула хыснинчен шыраса илмелле тӑвас тесе судах тавӑҫпа ҫитнӗ. Тӳре ыйтӑва тивӗҫтернӗ — газ кӗртсе тӑкакланнине шыраса илмелле тунӑ. Суд йышӑнӑвӗ саккунлӑ вӑя хальлӗхе кӗреймен-ха.

Тӑлӑх ачасене патшалӑх май килнӗ таран пулӑшма тӑрӑшать. Кӑҫалхи пӗрремӗш ҫур ҫулта тӑлӑхсене пурӑнмалли кӗтеспе тивӗҫтермешкӗн хыснаран 61,2 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.

ЧР Строительство министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, федераци тата республика хыснинчен уйӑрнӑ укҫа-тенкӗпе ятарлӑ ҫурт фондӗнчен пурӑнмалли 30 кӗтес туяннӑ. Ҫавӑн пекех 48 ҫурт тумашкӑн укҫа уйӑрнӑ.

Кӑҫал пӗтӗмпе ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр юлнӑ 127 ачана ҫурт-йӗрпе тивӗҫтерме палӑртнӑ. Ҫак тӗлӗшпе 105,2 миллион тенкӗ тӑкаклама палӑртнӑ. Вӗсенчен 44,2 миллион тенки — федераци хыснинчен, тепӗр 61 миллион тенки — республика хыснинчен.

2003 ҫулта хӗрсене общежитире пӗр пӳлӗмре койка-вырӑн панӑ. Кун хыҫҫӑн унӑн кӳрши качча тухса ҫемье ҫавӑрнӑ, икӗ ача ҫуратнӑ. Вӑл йывӑр чирпе нушаланни ҫиеле тухнӑ.

Кун пек чухне пӗр хваттерте пурӑнма юрамасть. Хӗре тата унӑн ҫемйине пӗр пӳлӗмлӗ хваттер панӑ. Анчах вӑл общежитирен куҫма хирӗҫ. Найм килӗшӗвне пӑрахӑҫланӑ пулсан та вӑл пӳлӗмрен каясшӑн мар.

Кӳрши прокуратурӑран пулӑшу ыйтнӑ. Суд ҫемье ҫавӑрнӑ хӗрарӑма, туберкулезпа чирлӗскере, ҫемйипе пӗрле хваттере куҫарма йышӑннӑ. Анчах пӳлӗм уншӑн хваттертен хаклӑрах пулмалла.

Андрей Кулагин депутат (сылтӑмри)

Шупашкарти Кӑкшӑм микрорайонти лару-тӑру пирки эпир маларах ҫырнӑччӗ. Аса илтеретпӗр, унти засыпушкӑсене тата кермен пек ҫуртсене чылайӑшӗ нимӗнле ирӗк илмесӗрех хӑпартса лартнӑ. Кайран ҫав тӑрӑхра нумай хваттерлӗ ҫурт-йӗр тума тытӑнсан вӑл тӑрӑхри засыпушкӑсене теприсем йӳнӗ хакпа васкаса туянни пирки те калаҫаҫҫӗ. Хваттере тӳлевсӗр кӗрсе ӳкес ӗмӗтлӗ ҫынсем — политика вӑййинче те меллӗ... (шашка ваййинчи кӳлепесенчен пӗрин ячӗпе каласшӑнччӗ те, кӳрентернӗн туйӑнӗ) этемсем.

Нумаях пулмасть ҫавсем Чӑваш Ен парламенчӗн депутачӗ Андрей Кулагин ертсе пынипе Мускавра пулнӑ. Шупашкартан тухса кайма йывӑр пулнӑ теҫҫӗ: автобус та ваннӑ, билет сутакан кассӑсем те хупӑ тӑнӑ имӗш. Ҫапах та ҫынсем Мускава кайнӑ, РФ Президенчӗн йышӑну пӳлӗмӗ умне Шупашкарта пурӑнакан 50 ҫын ҫитсе тӑнӑ. Унта вӗсем Кӑкшӑм микрорайонта нумай хваттерлӗ ҫурт-йӗр хӑпартакан пирки тата вырӑнти тӳре-шара пирки ҫӑхавланӑ.

РФ вице-премьерӗ Игорь Шувалов

Ҫӗршывӑн вице-премьерӗ Игорь Шувалов ҫынсене хӑвӑртрах хваттер туянма сӗннӗ. Хӑйӗн шухӑшне вӑл «Россия 1» телеканалпа пыракан «Воскресный вечер с Владимиром Соловьевым» кӑларӑма хутшӑннӑ чух палӑртса хӑварнӑ.

Игорь Шувалов шучӗпе хальхи вӑхӑт ҫурт-йӗр туянмашкӑн меллӗ.

Эконом-класс шутланакан ҫурт-йӗр хакӗ юлашки вӑхӑтра, чӑн та, пӗр вырӑнта тӑрать. Банксем ипотека кредитне хаваспах параҫҫӗ.

Ҫав вӑхӑтрах халӑх шухӑшне пухакан Пӗтем Раҫҫейри центр ҫынсен иккӗ-виҫҫӗмӗш пайӗ кулленхи тӑкаксене чакарнине пӗлтерет. 87 проценчӗ вара кредит илме хӑрать иккен. Ҫынсем кивҫен укҫа илме тӑхтаса тӑнине кура кредит учрежденийӗсем халӑха илӗртмелли ҫӗнӗрен те ҫӗнӗ мелсем шыраҫҫӗ. Ҫурт-йӗр сутӑнманни строительсене те чӑрмав кӳрет.

ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарти ҫуртсене тӗпрен юсас ӗҫ мӗнле пынине хӑй тӗрӗсленӗ. Унпа пӗрле ҫуртсене Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов, Республикӑри капюсав фончӗн тӗп директорӗ Олимпиада Епифанова ҫитнӗ.

Михаил Васильевич малтан Николаев урамӗнчи 15-мӗш тата 17-мӗш ҫуртсене кӗнӗ. Ку ҫуртсенче капюсавшӑн ҫынсен 83% тата 90% укҫа пухнӑ. Халӗ пӗр ҫуртӗнче тӑррине улӑштараҫҫӗ, тепринче шыв тата канализаци пӑрӑхӗсене юсаҫҫӗ.

Михаил Игнатьев хваттерсене те кӗрсе пӑхнӑ, унта пурӑнакансемпе калаҫнӑ, ыйтусене хуравланӑ. Унтан Элтепер Николаев урамӗнчи 55, 57, 59-мӗш ҫуртсене кайнӑ. П.Лумумба урамӗнчи 23-мӗш ҫуртра та пулнӑ. Михаил Васильевич подъездсене тытса тӑрас тӗлӗшпе асӑрхаттарусем тунӑ. Хваттерсене пурӑнакансене вара тирпейлӗхшӗн, тасалӑхшӑн тата картише йывӑҫ-тӗмпе, чечексемпе илемлетнӗшӗн ырланӑ.

Шупашкар районӗнчи Якутар ялӗнче ял хуҫалӑхӗ тӗлӗшпе усӑ курмалли ҫӗр ҫинче темиҫе коттедж лартни ҫиеле тухнӑ. Йӗркене пӑснине Росреестр ӗҫченӗсем космоснимоксене тишкернӗ чухне тупса палӑртнӑ. Инспекторсем ҫийӗнчех вырӑна тухнӑ.

Коттеджсене саккуна пӑхӑнса ҫӗклемен. Ку ҫӗр ҫинче ҫурт тума юрамасть, унта тулӑ е ыраш ҫитӗнмелле. Колхозниксене, предприятире ӗҫлекенскерсене, лаптӑк панӑ. Пайҫӑсем ӑна сутнӑ, лешсем вара е пӗлмесӗр, е ятарласа ҫурт лартнӑ. Вӗсене 10 пин тенкӗ штраф тӳлеттерме пултараҫҫӗ. Ҫурчӗсене вара ишсе антарма та пултараҫҫӗ.

Инспекторсем 9 лаптӑкра йӗркене пӑснӑ тӗслӗх пуррине палӑртнӑ. Владимир ав лаптӑка 4 ҫул каялла туяннӑ. Кунта унӑн хуҫалӑх, анчах ҫурт лартнӑ, «мунча» евӗр тет хӑй. Анчах ҫурчӗ пысӑках, мансардӑпа. Анчах ҫуртне ишсе антарсан инфаркт пулассине пӗлтернӗ вӑл.

Халӗ Росреестр ӗҫченӗсем тӗрӗслев валли документсем хатӗрлеҫҫӗ, ҫӗр хуҫисемпе калаҫӗҫ, управление штраф тӳлеттермешкӗн чӗнӗҫ. Ҫуртсене ишсе ан антарччӑр тесен ҫынсен ҫӗре урӑх категорие куҫармалла. Анчах ку ӗҫ ансат мар.