Электронлă вулавăш

Усен-пулансем çуратса пама хатĕрленекен çĕр паян уяв тăвать: большевикла çуракин пысăк ĕçĕсем пуçланса кайнă паян унăн тулăх пичĕ çинче.

Пĕччен хуçалăхлисен анисене кукамай евĕрлĕ суха-пуç йĕрлесе пырать, колхозниксен уй тăршшĕпех тăсăлакан мăн «анине» кӳлмесĕрех кӳлнĕ трактор кăпăшлантарса пырать.

* * *

Хĕвел кăнтăрлана çитет. Сасартăк инкек пулнă уйра. Трактор, чипер ĕçленĕ çĕртех, чăхăмла пуçланă. Çынсем трактор тавра кускаласа кăна тăраççĕ. Пĕри, астăвайманнипе, «ну!» тесе те пăхрĕ трактора, анчах хурçă лаша «ну!» тенине итлемерĕ, вырăнтан та тапранмарĕ. «Тракторисчĕ» аптраса çитнĕ. Вăрçаççĕ ăна та, унăн «помощникне» те, тракторист вырăнĕнче ĕçлеме пултарайманшăн пăскăртаççĕ. Тракториста:

— Кам хăямачĕ чирлеме хушнă ăна хĕрсе ĕçлемелли вăхăтра, — терĕ трактор ураписем çине пăхса, пĕр хура сухал.

— Çынни вилес пек чирленĕ. Ним пĕлми выртать, эсĕ ăна вăрçатăн, — терĕ хирĕç кĕске пиншакли.

— Унтри кунтри — тыр кунти! Тьфу, санпала! Трактор тытса пыма пĕлетĕп тесе мухтанатăн. Ху лартăн та пĕр талăк та сухалаймарăн, трактору чарăнса та ларчĕ, — тесе вăрçаççĕ трактористăн «помощникне».

Малалла

Ман шутпа, йĕкĕтсем, хăть те мĕнле пулсан та вĕренме ĕлкĕрнĕ, е техникум, е институт-университет пĕтернĕ хĕрсене кăна качча илмелле. Вунă çул кăна вĕреннисемпе чисти нуша вĕт, чисти тамăк: ĕнсене те хыпалаттарать, лĕпкене те кăтăрт-кăтăрт хыçтарать... Акă, сăмахран, пурнăçра хампа мĕн пулса иртнине каласа парам-ха сире.

Авлантăм эп. Альфия ятлă пикене юратсах, килĕштерсех качча илтĕм темелле. Шăкăл-шăкăл пурăнаттăмăр. Авланнă-авланманах хваттер пачĕç. Вĕр-çĕнĕ хваттере часах ача сасси те янăратма тапратрĕ. Малтанхи пепкемĕр хĕрача пулнăран, пурăна киле ман Альфияна каллех «купăста хушшине» кайса килме, унтан ывăл ачă тупса кĕме сĕнӳ парас килсе кайрĕ.

— Пĕлетĕн-т, Альфия тăванăм, — терĕм ăна пĕррехинче, — кӳршĕсем мĕн хăтланаççĕ?

— Хăш кӳршĕсем?

— Вăтăр иккĕмĕш хваттерте пурăнаканнисем. Вĕсем те пирĕнпе пĕрлерехех мăшăрланнăччĕ. Иртнĕ эрнере хайхисем, пĕлетне, имкĕмĕш ача тупса килнĕ.

— Иккĕмĕш ача? Ăçтан тупнă вара ăна вĕсем? — нимĕн те ăнланмасть Альфия.

— Купăста хушшинчен. Тен, тăванăм, эсĕ те тухса кĕретĕн пахчана, а? Унта мана валли улăп-пăхаттир тупас пулсан, Альфия, тем пекех тав тумалла эп сана. Ăнланмалла-и халь?

Малалла

Ăраскалсăр шăпа пĕрре те пуçран шăлмарĕ Мишшана. Ура хурсах тăчĕ.

Пуçĕ çине йăтăнса аннă инкек чулĕ çĕр çумнех пăталаса лартасшăн пулчĕ мар-и?! Ура чирĕ Мишшана йăлтах сусăрлатса хăварчĕ. Арçын ача пурпĕрех парăнмарĕ, кĕрешрĕ, шăлне çыртса чăтрĕ. Чирĕ вара çыпçăнчĕ те уйрăлма шутламарĕ те.

Ашшĕне тытса кайиччен пулчĕ-ха ку. Çĕртме уйăхĕн ăшă кунĕсем тин çеç пуçланнăччĕ. Мунча хутнăччĕ килĕнче. Мишшапа Кури мунча кĕрсе тухма ĕлкĕрнĕ. Унччен те пулман — Насаркка Çтенкки юланутпа вĕçтерсе çитнĕ. «Атьăр выртмана! Мишша, пыратăн-и?!» — урамран кăшкăрнă вăл. «Пăртак тăхта!» — тенĕ Мишша. Унăн аллинче хачă вылянă. Çăвăнса тасалнăскер, лăпсăр-лапсăр ӳссе кайнă çӳçне тăнлавĕ çинчен касма тытăннăччĕ вăл. Анчах мунча умĕнчи сак çинче выртакан ашшĕ ялт сиксе тăнă. «Эс мĕн, çӳç касса тăратăн тата! Хула майри пуласшăн-им?! — хар кăшкăрса пăрахнă хĕремесленсе. — Халь, ачам, çуллахи вăхăт! Пиншак ил те чуптар!..» «Эх, Куçма, — тенĕ Укахви ассăн сывласа. — Мунча кĕрсе тухнă-тухманах выртмана кайрĕ-çке Мишша. Çарран тата. Шăнса ан пăсăлтăрччĕ вăл! Темшĕн ăш вăркать». Упăшки сивлеккĕн пăхкаласа çапла каланă: «Мишша выртмана пĕрре çеç кайман. Пĕччен мар вăл. Насаркка Çтенкки те унпа пĕрлех ут пăхать. Мĕнрен хăратăн? Ял хыçĕнчен инçех мар-çке вĕсем». Укахви пăлханчăк ăш-чикне пытарма пултарайман: «Çил çурçĕртен вĕрет. Сивĕтме те пуçларĕ. Сисместĕн-им? Тӳпере тăм пĕлĕчĕсем кăвакараççĕ». Куçма хăнк та сикмен: «Ан тĕлĕнтер, — тенĕ вăл. — Çĕртме уйăхĕнче тăм ӳкнине халиччен курманччĕ-ха эпĕ». Укахви çапла ăнлантарнă: «Виçĕм çул Çимĕк умĕн тăм ӳкнине астумастăн-им? Мишша пĕчĕк-ха. Вунă çулта çеç. Шăм-шакĕ тĕрекленсе çитеймен». Куçма чĕнмен. Ахăртнех хăйĕн йăнăшне ăнланса илнĕ.

Малалла