Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Çамрăк чух кам кăна юратман-ши?

Юрату юррисем шăратман-ши?

Юрату ĕмĕрне ватăлман!

Ватăлатпăр, тăван.

Мĕн тăван.

Ватăлатпăр, тăван.

Мĕн тăван.

Хура çӳçĕм пулать шур кăлкан.

Ватăлатпăр, тăван, ĕçлесе,

Çут тĕнче нушине çĕклесе.

Ватăлатпăр, тăван.

Мĕн тăван.

Çамрăк чух кам кăна паттăр мар-ши?

Сывă чух кам кăна шухă мар-ши?

Юрату юратать паттăра.

Ватăлатпăр, тăван.

Мĕн тăван.

Ватăлатпăр, тăван.

Мĕн тăван.

Хура çӳçĕм пулать шур кăлкан.

Ватăлатпăр, тăван, çапăçса,

Ют çĕрте юн ашса, юн тăкса.

Ватăлатпăр, тăван.

Мĕн тăван.

Малалла

Ирхине, хĕвел йăл кулса тухнă-тухман, пуç ыратнипе вăранса кайрăм та тӳрех асаилтĕм: ара, паян шăматкун-çке, карчăк-карчамас каллех ĕçлеттерсе чуна илет ĕнтĕ... Çавăнтах такам пӳрт алăкне уçса ман паталла харсăррăн таплаттарса килнине илтрĕм. Ыйхă туртакан çын пек курăнам-ха тесе тӳрех куçа мăч! хупрăм.

«Эсĕ халиччен мĕн туса выртатăн?! — хăлхана çурасла хыттăн калаçма тытăнчĕ Униççе. — Атя тăр! Тăр тенĕ! Каллех тĕлĕренçи туса улталасшăн-им, кахал! Тьху!»

«Ман питçине ма суран?!» — терĕм юри тарăхнăн.

«И... эсĕ çывăрмастăн-иç... — савăнсах кайрĕ хайхи. — Атя тăр, питна-куçна çу та тӳрех ĕçе тытăн...»

«Эсĕ мана, карчăк, малтан сăра е эрех ярса пар, кайран тутлă чăх яшки çитер, вара ыталаса чуп ту... — терĕм майĕпен тăрса ларса, — ун хыççăн кăшт чĕрĕлетĕп те...»

«Мунчари каткана шыв тултар та вутă илсе кĕрсе хутса яр, ан йӳтесе лар», — хушрĕ тарăхма пуçланă сивĕ чĕреллĕ карчамас.

Эпĕ те парăнас мар тесе сиксе тăтăм та çине тăрса тавлашма пикентĕм: «Манăн шыв йăтма юраманнине хăвах пĕлетĕн — пилĕк сурать, вутă çĕклес — алă ыратать. Мухмăр чĕртме ярса памасан вырăнтан та хускалмастăп!»

Малалла

Пурăннă тет пĕр ялта

Машук ятлă хĕр ача

Кукашшĕпе килĕшсе

Питĕ туслă калаçса.

Пĕррехинче каçхине

Кайнă хĕр шыв хĕррине,

Курнă унта пĕр лаша.

Пăхнă Маша лашана

Юратса та савăнса,

Лаша ăна ăнланса

Пупленĕ тет чăвашла

«Маша, пĕчĕк чиперкке,

Лар-ха эсĕ ман çине.

Кăтартам сана тĕнче

Çутă уйăх çутипе.

Ларчĕ Маша савăнса,

Тĕнче курас ĕмĕтпе

Кукашшĕне ас илсе

Кăштах уншăн кулянса.

Лаша вĕçнĕ пек чупать,

Тĕнче кăтартма васкать

Маша питĕ тĕлĕнет,

Мĕн кăна вăл халь курмасть.

Çутă уйăх çутатать,

Каçхи çула кăтартать,

Машăна ăнлантарать,

Тĕнчепе паллаштарать.

Шуçăм килнĕ тĕлелле,

Çаврăнчĕç тĕнче тавра.

Маша халь мĕн курнине

Каласа парать кукашшĕне.

Куртăм çăлтăр тӳпере

Çутатать вăл пĕлĕте

Калаçать манпа пĕрле

— Çутă çăлтăр, — ыйтрăм эпĕ. —

Мĕн кĕтет мана малта?

— Эсĕ хăв кĕтетĕн мĕн,

Мĕнле ĕмĕт сан чунра?

Çавă пулĕ тăрăшсан

Ĕмĕтлен эсĕ ялан.

Çирĕп пул кăмăлупа

Тăрăш, пурăн юратса,

Шкулта вĕрен тăрăшса.

— Çăлтăр, тавтапуç сана

Эсĕ пул ялан манпа.

Хĕллехи йĕпе-тăманлă каçсенче

Макăраççĕ çил ачисем мăрьере.

Шăнса-кӳтнĕ яранса Сăрт кассинче,

Пичĕсене тăм илтернĕ сивĕре.

Чупать сурăх путекки урайĕнче,

Макăрать вăл — тунсăхланă амăшне.

Шăппăн ларатпăр кăмака çийĕнче,

Юптарать кукаçей хăйĕн юмахне.

— Пурăнатпăр кунта ĕлĕк-авалтан

Урăх çĕре куçма шутламан ялтан,

Мăн асаттерен тытăнса шутласан

Эпĕ тăххăрмĕш сыпăк — тĕрĕс пулсан.

Чăваш енче çĕре пит хĕсĕк тесе

Ман Асатте хăйĕн виçĕ ывăлне

Пĕр ямшаклă пăхăр укçа тиесе

çĕр илмешкĕн ăсатнă Вырăс енне

Куçса килнĕ кунта виçĕ пĕртăван

(Шел пулин те ячĕсем асра юлман)

Ыраш акма кăкланă хура вăрман,

Выльăх-чĕрлĕхне ĕрчетнĕ, çывăрман.

Hиме туса пӳрт çĕкленĕ тăвансем,

Йышлă пулнă вĕсен ачи-пăчисем.

Виçĕ çемьи те ĕçе питĕ хастар,

Ывăлĕсем кĕреш пек çирĕп, патвар.

Пир тĕркисем тĕртнĕ хĕлĕпе хĕрсем,

Шуратма сарнă шап-шурă юр çине.

Ал шăллисем тĕрлене пулас кинсем

Малалла

Пенси укçи валеçекен иртнĕ çул канăва тухнă Сергей Куçмич патне васкаса кĕчĕ. Кил хуçи кăштах сыпнăччĕ.

— Сергей пичче! Иртнинче пенси панă чух хальхинче хаçатсем çырăнма пулнăччĕ, — тет почтальонка памалли укçана шутланă май. — «Хыпар» тата район хаçатне çырăнăп тенĕччĕ. Çырас пулĕ?

— Ах! Хаçачĕ питĕ кирлĕ те... — салхуланса калаçать пенсионер. — Шутлакаласа пăхрăм та — тăкакĕ нумай-çке. Ку уйăхра çуралнă куна паллă тумалла, эрех валлиех мĕн чухлĕ кирлĕ тата пĕр эрехпе ĕçкĕ тăваймăн çав. Каллех тепĕр уйăха хăвармалла пулать пуль. Тепĕр уйăхра, сăмах та çук, çырăнатăпах, Галя!

Почтальонка «Хыпарăн» çĕр çулхи юбилейĕ пирки те ăнлантарчĕ, анчах çырăнмарĕ Сергей Куçмич — эрех кирлĕрех терĕ пулас.

Паян пире кăлармарĕç урама

Çутă пăр çинче калайла выляма

Ĕнер илтмен анне киле чĕннине

Сисмен тумтирсем пăрланса шăннине

Кантăкран пăхса ларатпăр урама

Ача-пăча пуçтарăннă выляма

Эпĕ те тухса чупаттăм ярăнма

Намăс пулĕ анне куçне курăнма

Кунĕпе ача пăхма хушнă мана

Пĕччен хăварма çук пĕчĕк Ваççăна

Пĕтĕм ача яранаççĕ савăнса

Шăллăмпа пăхса ларатпăр ăмсанса

Чашласа çăвать-и çумăр,

Шыв юхать-и шаркаса,

Почтальон килте лармасть вăл,

Шав çӳрет вăл шапарса.

Шапарса çӳрет пикемĕр,

Килĕрен киле çӳрет.

Ун ĕçне-хĕлне тиркемĕр,

Сăнĕпе те пит хитре.

Куç уçма памасть-и тăвăл,

Çил ӳлет-и ахăрса,

Почтальон килте лармасть вăл,

Шав çӳрет вăл çаврăнса.

Чупса çеç çӳрет пикемĕр,

Килĕрен-киле çӳрет.

Çыру пур, хаçат илсемĕр,

Хаçатпа хыпар çӳрет.

Хĕрелсе килет-и шуçăм,

Кун килет-и хĕвелпе,

Почтальон килте лармасть вăл,

Шав çӳрет вăл сумкипе.

Вĕçсе çеç çӳрет пикемĕр,

Килĕрен-киле çӳрет.

Çыру пур, «Ялав» илсемĕр,

«Ялавпа» калав килет.

Тӳпене тухать-и уйăх,

Каç килет-и юрăпа,

Почтальон килте лармасть вăл,

Тĕл пулать вăл çамрăкпа.

Юрласа çӳрет пикемĕр,

Вăйăран-вăййа çӳрет.

Çыру пур, конверт илсемĕр,

Конвертпа çыру çӳрет.

Çеçкене ларать-и çĕмĕрт,

Малалла

Пĕр ялта пурăнакан вăтам çулсенчи çынсем, Кирилепе Эрхип, кĕçнерни кун пасарта тĕл пулчĕç. Пĕр-пĕрне сывлăх сунчĕç.

— Кириле, мĕн япала туянтăн-ха? — ыйтать Эрхип ун аллинчи пысăк мар курупкана асăрхаса.

— Ан та кала, нуша çитрĕ, хаçат вулаймастăп, — тарăхсах калаçать Кириле. — Хаçатсенче саккунсене питĕ вĕтĕ сас паллисемпе пичетлеме пуçларĕç, шăрка пек те çук. Вулас килет — вулаймастăп. Аптăранипе куçлăх та туянтăм — усси пулмарĕ. Çавăнпа лавккана кĕмелле пулчĕ. Хам нушана каласа патăм та телескоп ыйтрăм. Кулаççĕ çеç. "Телескоп пулăшаймĕ, лупа туянма пултаратăн", — теççĕ. Лупа туянтăм, вун пилĕк хут пысăклатса кăтартаканнинех. Хаçатне те чиксе килнĕччĕ. Вулама меллех мар пулин те, чиперех вуласа пĕлме пулать: сас паллисем те, цифрисем те пăрçа пекех ӳссе каяççĕ...

— Хаклах мар пулсан манăн та туянасчĕ — вуласа пĕлес килет вĕт, — лавкканалла утрĕ Эрхип те.

Вуник çула çитрĕм — юррăм пĕтрĕ,

Улпут хирне кайрăм тыр вырма.

Вунсаккăра кайрăм — пĕве çитрĕм,

Хулăм укçи çирĕ пуçăма —

Кӳршĕ ялти пуян Этремен

Илсе кайрĕ, çирĕ пуçăма.

... Ăмăрт, парсам мана çунатна,

Тухса вĕçем тĕнче ирĕкне.

Çĕлен, парсам мана кĕпӳне,

Шуса тухам курăм хушшине.

Çак тамăк пек тискер пурнăçран

Тухса каям тĕнче хĕррине.