chnmuseum.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Пуш уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Чӑваш тӗррин музейӗнче Василий Димитриев историк ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалласа «В поисках кладов истории» (чӑв. Истори пуянлӑхне шыраса) курав уҫӑлӗ. Вӑл Василий Димитриевич ӗҫӗсемпе тата унӑн япалисемпе паллаштарӗ, чӑваш халӑх истоорине учёнӑй епле курнине уҫӑмлатса парӗ.

Василий Димитриев пирки ӗҫтешӗсем чӑваш медиевистикин патриархӗ тенӗ, мӗншӗн тесен вӑл чӑваш тӗнчин вӑтам ӗмӗрне тӗпченӗ. Архивсемпе вулавӑшсенче нумай ларса вӑл ҫӗнӗ фактсене, документсене асӑрханӑ. Сӑмахран, феодализм тапхӑрӗнчи чӑвашсен историйӗпе паллаштаракан документсене Мускаври, Питӗрти архивсенче тупнӑ. Ҫавсене тӗпе хурса Шупашкар пирки пуҫласа хӑҫан асӑннине пӗлме пултарнӑ.

www.nbchr.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Ӗнер, Пӗтӗм тӗнчери поэзи кунӗнче, чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай Чӑваш Енӗн наци вулавӑшне хӑйӗн библиотекинчи кӗнекесене парнеленӗ.

Вӗсенчен пӗри — тутар чӗлхипе пичетленӗ «Габдулла Тукай» энциклопеди. Унта Валери Туркай ҫинчен ҫырнӑ статья та пур иккен. Кӗнекере чӑваш поэчӗ тутар поэчӗн эткерлӗхне чӑвашла куҫарма хастар хутшӑннине палӑртса хӑварнӑ.

Библиотекӑна ҫавӑн пекех пушкӑрт поэчӗн Мустай Каримӑн вырӑсла пичетленнӗ «100 стихотворений» тата балкар поэчӗн Кайсын Кулиев ҫуанӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалласа пичетленӗ кӑларӑм, «Моя бунтарская карма» статйисемпе интервьювӗсен сборникӗ.

Наци вулавӑшӗн директорӗ Роза Лизакова поэта парнешӗн тав тунӑ.

Вячеслав Александров. culture.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш халӑх артисчӗ Вячеслав Александров хӑй вӑхӑтӗнче СССР халӑх артисткипе Вера Кузьминапа ҫыру ҫӳретнӗ. Кун пирки вӑл Чӑваш патшалӑх акадми драма театрӗнче иртнӗ моноспектакль вӑхӑтӗнче каласа кӑтартнӑ.

«Шкулта вӗреннӗ чухне эпӗ пукане театрӗн кружокне ҫӳренӗ. Унта эпир сценкӑсем те, спектакльсем те лартма хӑтланаттӑмӑр. Ҫав ӗҫсемпе ялти клубсем тӑрӑх ҫӳреттӗмӗр. Канаш районне чӑваш театрӗ килсен кайса курманни ман нихҫан та пулман. Пӗринче мана Вера Кузьминапа тата Валерий Яковлевпа паллаштарчӗҫ. Вера Кузьминична ун чухне Чӑваш театр студине пырса пӑхма сӗнчӗ. Пултарулӑха тӗрӗслеме. Эпӗ шкул пӗтернӗ вӑхӑта унти студие илсе пӗтернӗччӗ. Ҫапла эпӗ Пукане театрне лекрӗм. Анчах чӑваш драмин сцени ҫинче выляс ӗмӗт мана кунта илсе ҫитерчӗ-ҫитерчех», – каласа кӑтартнӑ Вячеслав Александров.

Вячеслав Александров Вера Кузьминапа ҫыру ҫӳретнине аса илнӗ. Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнчи унӑн пӗрремӗш ролӗ Валерий Яковлев Николай Терентьев Вера Кузьмина валли ятарласа ҫырнӑ ӗҫ тӑрӑх лартнӑ «Ҫылӑх» спектакльте пулнӑ.

cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Канаш округӗнчи Юмансар ялӗнче пурӑнакан Анна Никитина паян 100 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Ӑна сумлӑ уявпа саламлама вырӑнти артистсем те килнӗ.

Анна Никитична нумай ачаллӑ ҫемьере ҫуралнӑ. Шкул пӗтерсен колхозра ӗҫлеме тытӑннӑ, шкулта техслужащире чылай вӑхӑт тӑрӑшнӑ.

Христофор Максимовичпа ҫемье ҫавӑрсан вӗсем 8 ача ҫуратса ӳстернӗ. Хальхи вӑхӑтра Анна Никитична ывӑлӗн ҫемйипе пурӑнать. Унӑх халӗ 17 мӑнук, 12 кӗҫӗн мӑнук пур.

Хурлӑхлӑ хыпар: Борис Филатов фотограф вилнӗ. Вӑл 59 ҫулта пулнӑ.

Борис Евгеньевич 1965 ҫулта Йошкар-Олара ҫуралнӑ, «Марийская правда» тата «Советская Россия» хаҫатсенче фотокорреспондентра ӗҫленӗ. 2000 ҫулта Шупашкара куҫса килнӗ. Борис Филатов ЧР Элтеперӗ пулнӑ Михаил Игнатьевӑн фотографӗ пулнӑ.

Борис Евгеньевичпа ӑҫта тата хӑҫан сывпуллашассине хальлӗхе пӗлтермен.

cheb-centr.soc.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Паян — социаллӑ ӗҫӗн пӗтӗм тӗнчери кунӗ. Соцаллӑ ӗҫчен пулса пур ҫын та ӗҫлеймест. Хӑшӗсем яваплӑх пирки тӗплӗнрех ыйтса пӗлсенех хӑраса ӳкеҫҫӗ, теприсен чӑтӑмлӑхӗ темиҫе уйӑхран пӗтет. Анчах Шупашкарта пурӑнакан 49 ҫулти Галина Кузьмина пеккисем те пур.

И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗреннӗскер чылай ҫул ача пахчинче тӑрӑшнӑ. «Ӗҫӗм питӗ килӗшетчӗ. Анчах атте чирлесе ӳкнӗ хыҫҫӑн ватӑсене пулӑшмаллине ӑнланса илтӗм», — аса илет Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрта тӑрӑшакан Галина Владимировна.

Ҫак ҫула суйласа илнӗшӗн Галина Кузьмина пӗртте ӳкӗнмен. «Ӑна ватӑсем питӗ юратаҫҫӗ. Кашни пымассерен ӑшшӑн кӗтсе илеҫҫӗ. Тем туса та пулӑшать вӑл», — каласа кӑтартаҫҫӗ маларах асӑннӑ социаллӑ центрта.

Этем ӗҫпе кӑна пурӑнаймасть. Галина Владимировнӑн чун киленӗҫӗ — пулла ҫӳресси. Унта вӑл упӑшкипе Борис Валерьевичпа ҫул тытать. Каҫ выртамалла та каяҫҫӗ.

vk.com/litmusey сӑнӳкерчӗкӗ

Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче иртнӗ эрнере Алексей Талвире халалланӑ литература каҫӗ иртнӗ тата «Кивелми кӗнекесен авторӗ» курав уҫӑлнӑ.

Алексей Филиппович 1909 ҫулхи пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Пӑва уесӗнчи Аслӑ Патӑрьел вулӑсӗнчи Аслӑ Патӑрьелте (халӗ Патӑрьел муниципаллӑ округне кӗрет) ҫуралнӑ. Мускаври М. Ломоносов ячӗллӗ патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ.

Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче вӑл взвод командирӗ, рота политрукӗ, «Комсомольская правда» хаҫат корреспонденчӗ пулнӑ. Кайран СССР халӑхӗсен тӗп издательствин чӑваш секцйӗнче, ВЛКСМ Теп комитетӗнче пропагандӑпа агитаци пайӗнче пичет инструкторӗнче, «Коммунизм ялавӗ» хаҫатӑн корреспондентӗнче, Чӑваш АССР Писательсен союзӗн правленийӗн писателӗнче ӗҫленӗ.

Алексей Талвир пултарулӑхӗнче Чӑваш Енри индустриализаци тӗп вырӑн йышӑннӑ. Ҫав вӑхӑтрах унӑн «Пӑва ҫулӗ ҫинче» повеҫӗ халӑхра уйрӑмах анлӑ сарӑлнӑ, ӑна темиҫе чӗлхепе куҫарса пичетленӗ.

alikovo-bib.rchuv.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Енри паллӑ ҫыравҫӑ, Чӑваш АССР тата Раҫҫей Федерацийӗн культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Аркадий Лукин ҫуралнӑранпа паян, пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, 90 ҫул ҫитет. Ҫавна май Элӗкри тӗп вулавӑшра «Аркадий Лукин – чӑваш поэчӗ» поэзи сехечӗ иртнӗ. Аркадий Лукинӑн пурнӑҫӗпе тата пултарулӑхӗпе библиотека ӗҫченӗсем паллаштарнӑ. Уяв каҫӗнче ентешӗн сӑввисемпе чӑваш композиторӗсем хайланӑ юрӑсем те янӑранӑ.

Аркадий Лукин Элӗк районӗнчи Лутра Пакӑш ялӗнче 1934 ҫулхи пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Шкул пӗтерсен район хаҫатӗнче ӗҫленӗ. Тӗп комсомол шкулӗнче журналистика курсӗнче тата СССР Писательсен союзӗн Аслӑ литература курсӗнче вӗреннӗ. Унтан Чӑваш кӗнеке издательствинче консультантра тата аслӑ редакторта, «Тӑван Атӑл» тата «Ялав» журналсенче ӗҫленӗ.

culture.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Пуш уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче «Театр – ман ӑраскал. Вячеслав Александров» моноспектакль иртӗ. Театрта кун пек ярӑмпа тӗлпулусем ирттерме пуҫланине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха. Хальхинче черет Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ Вячеслав Александров патне ҫитнӗ.

Тӳрех драма атисчӗ пулса тӑман вӑл. Малтан Пукане театрӗнче ӗҫленӗ. Чӑвашрадиопа ачасемпе ҫамрӑксем валли «Хатӗр пул!» тата «Ҫунатлӑ ҫамрӑклӑх» кӑларӑмсене ертсе пынӑ. Вырӑсларан чӑвашла куҫарнӑ мультфильмсемпе киносенче те унӑн сасси янӑрать.

Артист пурнӑҫӗпе тата пултарулӑхӗпе моноспектакль вӑхӑтӗнче тӗплӗнрех паллашма май килӗ.

Мария Степанова. cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Пушӑн 12-мӗшӗнче республикӑри икӗ кинемей 100 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ.

Раиса Никифорова Шупашкар округӗнчи Тури Макаҫ ялӗнче пурӑнать. 9 ҫултанпа фермӑра дояркӑра ӗҫлеме пуҫланӑ, вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче савутра ӗҫленӗ, фронт валли ҫӑматӑ йӑваланӑ. Кайран колхозра вӑй хунӑ.

Мария Степанова Вӑрмар тӑрӑхӗнчи Анаткас ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл малтан совхозра, кайран сӗтел-пукан хапрӑкӗнче тӑрӑшнӑ. Паянхи кун вӑл пӗчченех пурӑнать. Тӑванӗсемпе ҫывӑх ҫынннисем ун патне килсех ҫӳреҫҫӗ.